تیم ملی و 90 سال بازیهای دوستانه( بخش دوم)
مهدی زارعی
دهه 50، عصر طلایی بازی های تدارکاتی برای تیم ملی
مسابقات سالانه با ترکیه، پاکستان و افغانستان
در سال 1320 منتخب ایران برای برگزاری سه مسابقه دوستانه به افغانستان سفر کرد. پس از آن هم مسابقات ایران به سه همسایه خود محدود می شد؛ دلیل این امر هم طبیعی بود. زیرا تنها برای دیدار با این تیم ها می شد دست به سفرهای زمینی زد. هر ساله در ابان ماه جشن های ورزشی در کشور برگزار می شد و به تناوب با این رقبا مسابقه انجام می شد. در سالهای دهه 20، رقابت با ترک ها بسیار حیثیتی بود تا جایی که رقابت دو تیم در سال 1326 در نیمه دوم به زد و خورد کشیده شد و نیمه تمام ماند. ترک ها تا دهه 40 در کنار پاکستان در مسابقات جام سنتو( عمران منطقه ای) همواره با ایران رقابت هایی پرتنش داشتند اما از اواخر دهه 40 و با اوج گیری فوتبال ایران از اهمیت این مسابقات کاسته شد و سرانجام عمر مسابقات سنتو نیز به پایان رسید.
*********
سفرهای کم هزینه تیم های روس به ایران
با گذشت زمان مناسب‌ترین حریف از بین همسایگان ایران، باشگاه های شوروی شدند. تیم‌های روس به علت شرایط حكومتشان پولی دریافت نمی‌كردند و تنها هزینه‌ای كه داشتند، مخارج سفرشان از مرز جلفا بود، آن هم با قطار. این هزینه برابر پول هواپیمای یك بازیكن اروپایی می‌شد كه برای مسابقه به تهران می‌آمد. طی دهه های 30 و 40، باشگاههای زیادی از بلوک شرق به ایران آمدند؛ از جمله روستوف شوروی، واشاش مجارستان، دوکلاپراگ چکسلواکی، ترنشین و….این تیم ها غالبا در برابر منتخب تهران قرار می گرفتند که مجموعه ای بود از بازیکنان دو تیم شاهین و تاج که ثروتمندترین و قدرتمندترین تیم های آن زمان بودند و حضور آن ها در این مسابقات، نوعی تدارکات برای ملی پوشان محسوب می شد.
***********
دهه 50 و فرصتی طلایی برای باشگاههای ایرانی
دو دهه سپری شد و با قدرت گیری فوتبال ایران شرایط دگرگون شد. ابزارهای ارتباط جمعی و وسایل سفر نیز دستخوش توسعه و پیشرفت شدند و به این ترتیب تیم ملی ایران نیز موفق شد با بسیاری از تیم های بزرگ دنیا بازی های رسمی و غیر رسمی انجام دهد. این بازیها تنها محدود به تیم ملی نمی شد و باشگاههای ایران هم فرصت می کردند در برابر باشگاههای بزرگ اروپایی و غیر اروپایی بازی کنند. مسابقات بین بایرن مونیخ و پاس، پرسپولیس و منچستریونایتد، تاج و چلسی، پیکان و بنفیکا، عقاب و تیم ملی استرالیا و.. از جمله این مسابقات بود. حضور در تورنمنت های سابقا مهم هم به باشگاهها محول می شد. از جمله حضور تیم دسته دومی سپیدرود در جام آقاخان و حضور ملوان به نمایندگی ایران در آخرین دوره جام سنتو از جمله مسابقات دوستانه باشگاهی ایران بود.
*********
در برابر بزرگان فوتبال دنیا
اما تیم ملی ایران نیز در این دوران به واسطه قهرمانی های پیاپی در اسیا و محل استراتژیک کشور ایران که بسیاری از هواپیمای قاره های مختلف در آن فرودمی آمدند، در مسابقات مختلفی به میدان رفت. از جمله تورنمنت جام جهانی کوچک، جام کوروش و جام بین المللی ایران( که این دو تورنمنت با دعوت از تیم های بزرگ برگزار می شد) و..علاوه بر آن، هر سال چند بازی مهم در انتظار ایران بود. از جمله بازیهای دوستانه ایران در این سالها می توان به مسابقات زیر اشاره کرد:
1353: ایران(0-1) چکسلواکی( این تیم چکسلواکی دو سال بعد قهرمان اروپا شد)
1355:ایران(0-2)مجارستان( آخرین دیدار پرویز قلیچ خانی از تیم ملی)
1356: ایران(1-1) آرژانتین( نیمه نهایی جشنواره مادرید که در ضربات پنالتی با برتری حریف خاتمه یافت)
1357: ایران(1-1) یوگسلاوی
1357: ایران(1-1) بلغارستان
1357:ایران(0-1) ولز
1357: ایران(1-2)فرانسه( تیم ایران قبل از جام جهانی آرژانتین دیداری درخشان در خاک فرانسه انجام داد که سرانجام با اشتباه ناصر حجازی در مهار توپ مغلوب شد)
1357: ایران(0-1) شوروی( آخرین دیدار تیم ملی قبل از انقلاب که تنها 4 بازیکن جام جهانی در ترکیب تیم ملی بودند)
*************
دوستانه های سیاسی
در دهه 60 رقابت های دوستانه ملی و باشگاهی تا مدتها فراموس شد و اگر هم رقابتی برگزار می شد عمدتا رنگ و بوی سیاسی داشت از جمله مسابقه دوستانه منتخب تهران با « تیم جنبش امل» در خرداد 1361 و حضور ارتش ایران در جام لیبی یک سال قبل از آن. حضور در تورنمنت جواهر لعل تهرو(1363) و جام صلح و دوستی کویت( 1368) نیز حال و هوایی مشابه داشتند. به این ترتیب بارها و بارها در این دوران می بینیم که بین دو تورنمنت، ایران حتی یک بازی رسمی هم انجام نداده است. به هر شکل، جو سیاسی علیه فوتبال بود و حتی وقتی تیم ملی می خواست اردویی تدارکاتی قبل از مقدماتی بازیهای المپیک مسکو در بوشهر برگزار کند، مردم علیه این تیم تظاهرات کردند و با شعار” اردوی تیم ملی، خیانت است به ملت” موضع کلی جامعه را نشان دادند.
*********
