هوادارانی که سکوها را یکرنگ می کنند/ مهدی زارعی
کارلوس کی روش هفت سال در فوتبال ایران حضور داشت؛ در این مدت تیم ایران را به نیمه نهایی جام ملتهای آسیا و دو جام جهانی رساند و از فوتبالی که مدتها رنگ موفقیت را به خود، ندیده بود، تیمی ساخت که به بردن عادت پیدا کرد.
با این حال مربی پرتغالی به یکی از ساده ترین آرزوهای خودش نرسید. کی روش یک بار از هواداران خواسته بود تا با لباسهای سفید- همرنگ پیراهن تیم ملی- به ورزشگاه بیایند و استادیومی سراسر سفید را تشکیل بدهند.
خواسته او، امری پیش پا افتاده در فوتبال اروپا هست و قدمت این کار از 30 سال هم بیشتر. اما هنوز برای فوتبال ملی ما تازگی دارد.
در این سالها، حتی دیده شد که تماشاگران حاضر در ورزشگاه آزادی، به خاطر عزاداری امام حسین، ورزشگاه را یکدست سیاهپوش کردند. اما کی روش از ایران رفت و هیچ وقت، ورزشگاه یکدست سفید را ندید؛ درست مثل مربیهای قبل و بعد از خودش!
اما تبدیل سکوهای یک استادیوم به محلی یکرنگ، این روزها حتی در بسیاری از مسابقات باشگاهی هم اتفاق می افتد. از دهه 20 میلادی که سر و کله پرچم، شال گردن، کلاه و امثال آنها در ورزشگاهها پیدا شد، مشخص بود که فرهنگ روی سکوها به مرور در حال عوض شدن است.
در دهه 80 هلندی ها در جام ملتهای اروپا 1988 نه فقط استادیومهای محل برگزاری مسابقات در آلمان را یکدست نارنجی کردند، بلکه حتی فرهنگ جدیدی را به فوتبال آوردند؛ فرهنگ رنگ کردن صورتهای خودشان به رنگ لباس تیمشان؛ هلند.
مساله ای که خیلی سریع در بیشتر کشورها تقلید شد و البته بعضی کشورها مثل ایران هم این فرهنگ جدید را نتوانستند بپذیرند و در هنگام مسابقات جام جهانی 1994 و یورو 96، تصاویر تماشاگرهای صورت رنگ کرده را از پوشش های تلویزیونی خودشان حذف نمودند!
***
ولی چه چیزی یکدست شدن سکوها را تا این حد پراهمیت می کند؟ جواب این سوال را باید در تاریخ تیمهای ملی و باشگاهی جستجو کرد. مثلا هلندی ها در پرچم خودشان، اصلا رنگ نارنجی ندارند. اما سیصدسال قبل، دریانوردان هلندی از پرچمی استفاده می کردند که سه رنگ آبی، سفید و نارنجی داشت. بعدها رنگ نارنجی- به خاطر اینکه در دریاها به خوبی دیده نمی شد- جای خود را به رنگ قرمز داد. ولی نارنجی- که رنگ سنتی خاندان اورانژ بود- به عنوان رنگ رسمی کشور باقی ماند و امروز هم می توان تمام تیمهای ورزشی هلندی و تمام هواداران آنها را با لباس نارنجی شان تشخیص داد.
در بعضی از کشورها پیدا کردن رنگی ثابت برای تیمها، به این سادگی نبوده است. برزیلیها در پرچم خودشان چهار رنگ دارند و برای انتخاب رنگ لباس تیم ملی خودشان، روزنامه « کوریو دا مانیا» یک مسابقه طراحی لباس گذاشت تا مشخص شود چه کسی می تواند به بهترین شکل ممکن، از چهار رنگ زرد، سبز، آبی و سفید استفاده کند. « آلدایر گارسیا شِلی» جوانی 19 ساله – که از قضا طرفدار تیم ملی اروگوئه بود؛ نه برزیل- بیشتر از 100 طرح کشید و تمام رنگها را در کنار هم امتحان کرد تا این که متوجه شد بهترین حالت ممکن، لباس زرد هست با یقه سبز؛ شورت آبی و جوراب سفید. این طرح در بین 300 طرح برگزیده شد و از آن به بعد، پیراهنی مورد استفاده برزیلی ها قرار گرفت که امروز شاید از پرچم برزیل هم معروف تر است.
سایر تیمها هم شرایطی مشابه دارند و لباس آنها، تیمهای ورزشی شان را به پرچم و تاریخ کشورشان متصل می کند و هواداران هم تاریخ خودشان را به روی سکوها می آورند.
اما شرایط برای هواداران ایرانی، کمی مشکل است. بسیاری از رشته های ورزشی، رنگ مشخصی برای تیمهای ملی شان ندارند و حتی تیمی مثل والیبال در یک تورنمنت چند بار رنگ لباس خود را عوض می کند. در فوتبال هم با این که نزدیک دو دهه است، ایران با پیراهن اول سفید در مسابقات شرکت می کند، اما مربیانی مثل علی پروین و محمد مایلی کهن به دلخواه خودشان، رنگهای سبز و قرمز را مورد استفاده قرار دادند.
شاید اگه تیمهای ورزشی ایران، از رنگ ثابتی به عنوان رنگ ملی استفاده کنند، هواداران هم از سردرگمی بیرون آیند و به مرور، استادیوم های ایرانی هم تماشاگرانی را در خود ببینند که در بازیهای ملی، از پیراهن های یکرنگ استفاده می کنند.
