باخت های عادی برای شاگردان دکتر شاهین طبع!
مهدی زارعی
فوتبال از سقوط بسکتبال درس بگیرد
سالها قبل، نزدیک 30 سال پیش بود که تیم ملی بسکتبال ایران در بازیهای آسیایی پکن مقابل ژاپن ایستاد. در آن روزها برای نگارنده مطلب، مثل بسیاری از ورزشدوستان آن روزها، برد بسکتبال مقابل تیمهای شرق آسیا امری دور از دسترس به نظر می رسید. اما ظاهرا این مسابقه با دیگر رقابت های دو تیم تفاوت داشت. ایران و ژاپن پا به پای هم پیش می آمدند و تا آخرین ثانیه ها نتیجه (70-68) به سود ژاپن بود. اما در این لحظه یک پرتاب سه امتیازی از سوی ایران، نتیجه را (71-70) کرد و ایران موفق به کاری بزرگ شد. در آن روزها مردانی چون مهران حاتمی و مهران شاهین طبع از بازیکنان تیم ملی بودند؛ تیمی که هنوز در بین تیمهای درجه یک آسیا جایی نداشت و اوج هنر این تیم، زمانی بود که به جمع هشت تیم برتر آسیا برسد…
***
قهرمانی های 14 سال قبل
سالها گذشت. بسکتبال ایران از ابتدای دهه 80 در رده جوانان به نخستین موفقیت های خود در سطح آسیا دست یافت و سرانجام در سال 1383 بود که هم در رده جوانان و هم در رده امید، قهرمانی آسیا را به خود اختصاص داد. آن روزها محمود مشحون رییس فدراسیون بود و جوانانی چون حامد حدادی، صمد نیکخواه بهرامی، روزبه ارغوان، جابر روزبهانی، مهدی کامرانی، اوشین ساهاکیان، آیدین نیکخواه بهرامی و..تازه در آغاز راه بودند. 14 سال پیش بود…
***
روزهای تکرار نشدنی بسکتبال
در طول این سالها کمتر سالی بود که بسکتبال ایران به موفقیت دست پیدا نکند. جوانان فاتح آسیا به سرعت به تیم ملی بزرگسالان راه یافتند و موفقیت ها و قهرمانی های خود را در آسیا ادامه دادند. سال 86 بود و چین که به دلیل میزبانی در المپیک، نیازی به حضور در بازیهای مقدماتی المپیک نداشت، با تیم دوم خود در مسابقات قهرمانی آسیا شرکت کرد. جوانان دیروز ایران از این فرصت استفاده کردند و برای اولین بار قهرمانی در آسیا را جشن گرفتند. ایران که در سال 85، به عنوان سوم بازیهای آسیایی رسیده بود- و این افتخار را بعد از 55 سال کسب کرده بود- در سال 87 در المپیک نیز شرکت کرد و در دیدار افتتاحیه بسکتبال المپیک 2008 پکن رودرروی روسیه قرار گرفت..
***
دو جوان جانشین یک تیم بزرگ!
بسکتبال پس از آن هم افتخارات دیگری را به کارنامه خود افزود. یک عنوان سومی در بازیهای آسیایی 2010، اقتدار مجدد در مسابقات قهرمانی آسیا، نایب قهرمانی در بازیهای آسیایی 2014 و..از دیگر موفقیت های تیم ملی بود و در این میان، شاید باخت عجیب مقابل اردن در انتخابی المپیک 2012، تنها نتیجه غیرمنتظره تیم ملی تلقی می شد.
در تمام این سالها یک سوال بزرگ ذهن علاقه مندان را به خود مشغول کرده بود. آیا بعد از بزرگانی چون حامد حدادی، جانشینان این نفرات می توانند جای آنها را بگیرند؟ فدراسیون آن قدر کارشناس و خبرنگار در دل خود داشت که نشود از سیستم استعدادیابی فدراسیون ایراد گرفت. عده ای از آنها معتقد بودند در بسکتبال نوین، بازیکن حرفه ای می تواند تا 40 سالگی در اوج بماند و اگر هم قرار بود از استعدادهای نسل جدید یاد کرد، بازیکنانی چون بهنام یخچالی و سجاد مشایخی را علم می کردند. اما راستی..به جای آن همه استعداد، قرار بود یک یا دو بسکتبالیست، تمام بار انتظارات را به دوش بکشند؟
***
خستگی حامد، ضعف مربی
ایران در بازیهای آسیایی 2018 هم به فینال مسابقات آسیایی رسید. می شد از قبل حدس زد که این آخرین فرصت ایران برای قهرمانی در آسیاست. زیرا در سال قبل ایران در فینال مسابقات آسیا با چنان اختلافی مقابل استرالیا، تیم تازه وارد منطقه آسیا- اقیانوسیه- باخته بود که باخته بود که همگان فهمیدند برد مقابل استرالیا برای این تیم ایران، اتفاقی است دست نیافتنی.
اما در بازیهای آسیایی ایران در غیاب استرالیا تا فینال رسید و در این جا بود که مشخص شد ضعف نیمکت تا چه اندازه به ضرر ایران تمام می شود. ایران برتری مطلق مقابل چین را نتوانست حفظ کند و آنان که بازی را دیدند، گفتند که هر گاه حامد حدادی خسته می شد و از زمین بیرون می آمد، چینی ها فرصت می کردند تا اختلاف خود را با ایران کم کنند و سرانجام هم از خستگی حامد و ضعف مربی ایران نهایت استفاده را بردند و قهرمانی را از دست ایران خارج کردند. به همین سادگی آخرین رویای قهرمانی ایران را به باد داده شد.
***
باخت نوبرانه به عراق
حالا ایران با دکتر شاهین طبع در مسابقات مقدماتی جهانی شرکت کرده است. در مرحله اول ایران مقابل تیم ضعیف عراق متحمل باخت نوبرانه (74-66) شد! ایران در سایر مسابقات خود پیروز شد. اما این نتایج بیش از آن که ناشی از قوت ایران باشد، نتیجه ضعف رقبایی چون قطر بود. با این حال ایران در مقابل ضعیف ترین قطر سالهای اخیر تا آستانه باخت پیش رفت و در پایان(77-75) برنده شد. اگر در آن مسابقات هم ایران شکست می خورد، نه تنها به میلیمتری ترین شکل ممکن راهی دور دوم می شد، بلکه در مرحله دوم هم یک باخت برای ایران ثبت می شد زیرا تیمهای همگروهی در مرحله بعد با هم بازی نمی کردند.
***
نتایج تیم ملی در مرحله دوم بازیها گویای همه چیز است. باخت(70-56) به ژاپن، شکست قاطع(76-47) به استرالیا و البته یک برد خانگی(81-73) در برابر فیلیپین. حالا ایران باید در ادامه مسابقات مقدماتی، در خانه با ژاپن و استرالیا مسابقه دهد و در خانه فیلیپین در دیدار مرگ و زندگی به میدان برود.
ایران مدتهاست که راه و رسم بزرگی در آسیا را از بین برده است. سالها گذشت. نه بازیکنی تربیت کردیم و نه حتی بعد از مربیان خارجی، توانستیم یک مربی داخلی همسطح آن ها تربیت کنیم.
کاش لااقل رشته های موفقی چون فوتبال از این امر درس بگیرند و با دست خود، بزرگی خود را از بین نبرند..
