جنجالهای ماندگار در فوتبال ایران
مهدی زارعی
یک بار دیگر دیدار تیمهای پرسپولیس و سپاهان با جنجال روبه رو شد. مسابقه قبلی این تیمها در لیگ برتر با حواشی تاسف باری همراه بود. یک بار دیگر جنجال های مسابقه دو تیم تکرار شد. در حالی که این بار میزبان اصفهان بود و بازی نیز در نیمه نهایی جام حذفی برگزار می شد. جنجالی که به بیرون از ورزشگاه نقش جهان هم کشیده شد تا یک بار دیگر عدم مدیریت صحیح ما را در مسابقات حساس نمایان سازد.
به همین بهانه میخواهیم به جنجالهای ماندگار و مسابقات گاهاً نیمه تمام داخلی اشاره كنیم. متأسفانه مثال به قدری فراوان یافت میشود كه نمیتوان به تمامی رقابتهای نصفه و نیمه اشاره نمود. به همین دلیل ناچار شدیم نمونههایی خاص را بیان كنیم.
شاید بتوان به نكاتی مشترك در بین این مسابقات دست یافت. برخلاف آن چه كه انتظار میرود، مسابقات داخلی كشور ما تنها به خاطر اعتراض یكی از طرفین مسابقه تعطیل نمیشد بلكه تماشاگران و حتی جریانهای سیاسی نیز در نیمه تمام ماندن برخی مسابقات تأثیر داشتند. حتی در برههای از زمان بعضی مسابقات قبل از نواخته شدن سوت شروع مسابقه تعطیل شده است! در بسیاری از موارد هم مسابقه سرانجام به پایان رسید؛ اما به قیمت آشوب، درگیری و حتی گاهی اوقات مرگ…
* عدم استقبال، دلیل بیقانونی!
برخلاف آن چیزی كه اكثر علاقهمندان به فوتبال فكر میكنند، در حدود نیم قرن قبل اكثر مسابقات فوتبال در تهران درحضور تعدادی انگشتشمار از تماشاگران برگزار میشد. به جز دیدارهایی كه دو سه تیم مشهور داشتند، در سایر مسابقات، تعداد تماشاگران در اكثر بازیها حتی، صدنفر هم نمیرسید! در بازی دیهیم و شعاع كه «بیاتی» به خاطر عقب افتادن تیمش توپ بازی را پاره كرد تا دیدار نیمه تمام رها شود، كمتر از پنجاه تماشاچی داشت. (!)
* دردسرهای مكتب شاهین!
در مسابقات حساس و پرتماشاگر، كار از جهتی دیگر مشكل میشد. بازیكنان باخت را نمیپذیرفتند و حتی به قیمت رها كردن مسابقه! از اواخر دهه 30 شمسی بازیكنان و تماشاگران شاهین به شدّت مشكلساز شدند. دلیل آن نیز واضح بود. شاهین در دهه ابتدایی شكلگیری خود محل پرورش فوتبالیستهای تحصیلكرده ایران بود. امّا پس از یك دهه شرایط جامعه تغییر كرد. فوتبال آرام آرام به سمت حرفهای شدن گام برداشت و اینگونه بود كه جوّ اردوی شاهین نیز تغییر كرد. برخلاف آن چه كه پیشكسوتان شاهین میگویند هیچ یك از اعتراضات بازیكنان این تیم جنبه سیاسی نداشت بلكه تنها «قضاوت» و «نتیجه مسابقه» بود كه تكلیف تیم معترض و بازیكنان جنجالی آن را مشخص مینمود. به این ترتیب بسیاری از بازیهای شاهین توسط ستارگان این تیم به جنجال كشیده شد. ستارگانی كه هرگز نفهمیدند جایگزین كدام یك از بزرگان تحصیلكرده شاهین شدهاند!
* تاج – شاهین (1341)
برای قضاوت بازی بزرگ پایتخت، «داود نصیری» رئیس كمیته داوران، خود مسؤولیت قضاوت را برعهده گرفت. او در نیمه اول برای تاج پنالتی گرفت و «بیوك جدیكار» آن را به گل تبدیل كرد. امّا داور نیمه دوم و دنبال گل شاهین، ابتدا مركز زمین را نشان داد و ناگهان با دیدن پرچم كمكداور، نظر خود را تغییر دارد. بازیكنان شاهین در ابتدا قصد بیرون آمدن نداشتند. امّا از بیرون میدان به آنها دستور خروج داده شد. چنین شد كه ده هزار تماشاگر برای دیدن كامل مسابقهای بلیت خریدند كه تنها 54 دقیقه ادامه یافت!
* پرسپولیس – تاج (1348)
چهارمین دیدار دو تیم پرسپولیس و تاج تفاوتی بزرگ با سایر مسابقات دو تیم داشت ستارگان پرسپولیس راهی تیم پیكان شده بودند تا همه چیز به سود تاج پیش برود. به نظر می رسید كه این تیم به راحتی حریف را شكست خواهد داد. امّا چنین نشد و تاجیها تا دقیقه 82 تنها یك بار موفق به گلزنی شدند. در این لحظه محمود خوردبین نتیجه را (1-1) كرد امّا ابوالقاسم حاج ابوالحسن داور مسابقه گل را نپذیرفت تا «عزیز اصلی» دروازهبان پرسپولیس اختیار خود را از دست داده و سیلی محكمی به گوش داور بزند(!!) مدّتی مشاجره ادامه داشت. امّا در هنگام آغازمجدّد مسابقه داور به اصلی اجازه بازگشت نداد و این امر چنان مورد اعتراض پرسپولیسیها واقع شد كه همگی زمین را ترك كردند و تاج (3-0) برنده اعلام شد. اصلی هم مدتی محروم بود. امّا تنها اندكی پس از آن مورد عفو قرار گرفت و سیلی زدن او نیز فراموش شد!
* تاج – پرسپولیس (1349)
دیدار پنجم تاج و پرسپولیس نیز به جنجال كشیده شد. ستارگان پرسپولیس مجدداً به تیم خود بازگشته بودند و این امر سبب جذاب شدن دیدار 27 دی شده بود. پس از آن كه بازی در دقیقه 75 توسط تاج به تساوی كشیده شد. همایون بهزادی و مهدی لواسانی بسان گلادیاتورها به جان هم افتادند و از خجالت هم درآمدند!! ارشد برازنده نیز هر دو را اخراج كرد. لحظاتی بعد و به دنبال بیهوش شدن مهراب شاهرخی در اثر یك برخورد، حسین كلانی به داور اعتراض كرد و داور او را نیز اخراج كرد. امّا پرسپولیسیها این اخراج را نپذیرفتند و از زمین بیرون آمدند تا یك بار دیگر فدراسیون رأی به شكست (0-3) آنها بدهد!
* پاس – راهآهن (1358)
استادیوم امجدیه مملو از تماشاگر بود. تماشاگران برای آغاز مسابقه لحظه شماری میكردند. امّا آنها نمیدانستند كه مجادلهای بزرگ بین باشگاه پاس و فدراسیون به وجود آمده است. پاسیها به محرومیت حسین فركی معترض بودند. سرانجام نیز به نشانه اعتراض حاضر به انجام مسابقه نشدند. كمتر از یك سال از انقلاب گذشته بود و بسیاری از تماشاگران حال و هوای روزهای گذشته را با خود به استادیوم آورده بودند. تماشاگران این واقعه را برنتابیدند و به داخل میدان ریختند و بدین وسیله اعتراض خود را به اتفاق رخ داده نشان دادند.